Astronawigacja / Astronawigacja klasyczna - Rozdział 26

Astronawigacja

Astronawigacja klasyczna: Różnica wysokości z sekstantu i wysokości zliczonej

Autorem opracowania jest kpt. ż.w. Waldemar Sadłoń
Dziękuję za naukę i cierpliwość

26

Dla przypomnienia:
wysokości z sekstantu to (hs), wysokość zliczona (hz). Różnica wysokości z sekstantu i wysokości zliczonej to (hs−hz) czyli (±Δh).

Nareszcie dotarliśmy do Δh.

(±Δh) = hs−hz
[wzór 20]

(±Δh) to wynik algebraicznego odejmowania od wartości poprawionej wysokości z sekstantu (hs), wartości wysokości zliczonej (hz).
To najkrótsza definicja (±Δh). Nie zaszkodzi ją rozszerzyć.
Po poprawieniu wysokości ciała niebieskiego zmierzonego sekstantem otrzymamy jego wysokość astronomiczną czyli wysokość z sekstantu. A to oznacza, że otrzymaliśmy linię pozycyjną. Ta linia pozycyjna to linia jednakowych wysokości. Gdziekolwiek byśmy na tej linii byli zawsze zobaczymy ciało niebieskie na tej samej wysokości. Taka linia pozycyjna jest bardzo długa. "Wycinkiem" tej linii jest Alp (Astronomiczna linia pozycyjna).

Na przykład. Zmierzyliśmy i poprawiliśmy wysokość c.n. hs = 45°. To znaczy, że z = 45° (odległość zenitalna). Więc rzut c.n. na kulę ziemską będzie od nas odległy o 45° ∗ 60 = 2700Mm, a to oznacza, że linia jednakowych wysokości jako okrąg będzie miała długość 16956Mm. Tak długa będzie nasza linia pozycyjna. Całe szczęście, że jest jeszcze azymut czyli kierunek na c.n.
Przecięcie się azymutu z Alp da nam Pozycję Prawdopodobną (PP). Oczywiście narysowanie linii pozycyjnej o długości 16956Mm mija się z celem, toteż na mapie rysujemy mały jej wycinek o dowolnej długości, o tym decyduje nawigator. Ten mały wycinek to Astronomiczna Linia Pozycyjna (Alp), która jest prostopadła do azymutu na c.n. Alp bardzo rzadko przechodzi przez Pozycję Zliczoną (PZ) obserwatora i to jest powód konieczności obliczania Δh.

Powiedzmy to jeszcze raz w skrócie:

  • PZ jest punktem odniesienia, z którego określamy (obliczamy) azymut i wysokość (hz) c.n.
  • Natomiast (hs) zmierzona rzekomo na pozycji PZ jest wysokością odczytaną z sekstantu, którą poprawiamy.
  • Oczywiście obie wysokości (hs oraz hz) różnią się wielkością.
    To oznacza, że wysokość hs nie została zmierzona na PZ, a na innej pozycji.
  • Powstała różnica to (±Δh).
  • Którą odkładamy na azymucie od PZ w kierunku c.n. gdy jej znak jest (+) i w odwrotnym kierunku gdy jej znak jest (−).
  • Przez ten punkt (PP) kreślimy, prostopadle do azymutu linię, która jest naszą Alp.

—Rys.91
Przykład

φ = 21°20'0 N
λ = 019°00'0 W
gλ = 04h00m00s E
δ = 10°56'0 S

ho = 22°50'0
a = 10m
tp = +20°C
tw = +16°C

cp = 750mm
ex = –0'2
i = +1'5


Obliczyć (Δh)

ρśr = 2'2
pt = −0'1
(+) pc = 0'0

ρ = 2'1


Kśr = 5,6
(+) pK= −1'3

K = 4'1


ho = 22°50'0
ex = −0'2
(+) i = +1'5

h = 22°51'3
ρ = −2'1
(+) K = −4'1

hs = 22°45'1

z' = (+21°20'0) − (−10°56'0) = 32°16'0

log sem gλ = 9,39794
log cos φ = 9,96917
log cos δ = 9,99204
(+) log sec z' = 0,07285

log sem x = 9,43200

log cos x = 9,66199
(+) log cos z' = 9,92715

log sin hz = 9,58914

hz = 22°50'7

hs = 22°45'1
(−) hz = 22°50'7

Δh = –5'6


—Rys.92

Podsumujmy - aby obliczyć Δh musimy poprawić ho i obliczyć hz

 ho =    ...
ex =    ...
(+)  i =    ...

ho =    ...
op =    ...
(+)  dp =    ...

hs =    ...
log sem gλ =    ...
log cos φ =    ...
log cos δ =    ...
(+)  log sec z' =    ...

log sem x =    ...


log cos x =    ...
(+)  log cos z' =    ...

log sin hz =    ...

hz =    ...
hs =    ...
(−)  hz =    ...

Δh = (±) ...

I to wszystko. Ciąg dalszy, to wykreślenie naszych obliczeń na mapie.