Astronawigacja

Pomoce astronawigacyjne: Tablice ABC

Autorem opracowania jest kpt. ż.w. Waldemar Sadłoń
Dziękuję za naukę i cierpliwość

15

Tablice ABC służą przede wszystkim do obliczania azymutu c.n. na podstawie znanego momentu obserwacji i pozycji obserwatora, inaczej wg takich elementów jak: szerokości (φ), deklinacji (δ) i kąta godzinnego (gλ).
Tablice są również używane do obliczania innych wielkości, niezbędnych przy identyfikacji gwiazd, jak (δ), (gλ).
Tablice ABC są opracowane na podstawie wzoru trygonometrycznego:

W powyższym wzorze są zawarte trzy człony równania, dlatego tablice ABC podzielono na trzy części: A; B; i C (stąd nazwa):
Każda z poszczególnych tablic daje wartość jednego wyrazu z powyższego członu, i tak:

Tablica A     –tg φ ctg (gλ)
Tablica B     tg δ cosec (gλ)
Tablica C     sec φ ctg ω

Oczywiście każdy człon odczytujemy z tablicy, ale możemy też obliczyć każdy osobno a potem zsumować. [A + B = C]

UWAGA: możemy się spotkać z tablicami ABC o różnej konstrukcji argumentów wejściowych, dlatego zaleca się ostrożność i dokładne czytanie instrukcji do tablic.

Konstrukcja Tablic ABC (system polski) w Tablicach Nawigacyjnych

Argumenty wejściowe to : (φ); (δ) i (gλ).

• Tablica "A"
  Argument wejściowy to: (φ) i (gλ)
  *Znaki:
      "A" otrzymuje znak (−) jeżeli (gλ < 06^h)
      "A" otrzymuje znak (+) jeżeli (gλ > 06^h)


• Tablica "B"
  Argument wejściowy to: (δ) i (gλ)
  *Znaki:
      "B" otrzymuje znak (+) jeżeli (φ) i (δ) są jednoimienne
      "B" otrzymuje znak (−) jeżeli (φ) i (δ) są różnoimienne


• Tablica "C"
  Argument wejściowy to: suma algebraiczna argumentów ("A" + "B") i (φ).
  Wchodzimy do tabeli "C" szerokością (φ), na jej poziomie (w wierszu) wyszukujemy wartość sumy ("A" + "B") i odczytujemy u góry w tej kolumnie azymut (ω).
  *Znaki:
      "C" liczymy od widocznego bieguna, jeżeli znak algebraiczny sumy "A+B" jest dodatni (+)
      "C" liczymy od niewidocznego bieguna, jeżeli znak algebraiczny sumy "A+B" jest ujemny (−)
      Drugi znak jest taki sam jak znak przy (gλ).

Konstrukcja Tablic ABC (system angielski) spotykany w Almanachach

Argumenty wejściowe to : (φ); (δ) i (tλ).

• Tablica "A"
  Argument wejściowy to: (φ) i (tλ)
  *Znaki:
      Jeżeli wartość (tλ) znajduje się w górnym wierszu tabeli (na górze), to "A" ma znak (+). Wartość (tλ)
      zawarta jest od 000° do 090° i od 270° do 360°.
      Jeżeli wartość (tλ) znajduje się w dolnym wierszu tabeli (na dole), to "A" ma znak (−).Wartość (tλ)
      zawarta jest od 090° do 180° i od 180° do 270°.


• Tablica "B"
  Argument wejściowy to: (δ) i (tλ)
  *Znaki:
      Jeżeli (φ) i (δ) są równoimienne; znak (−)
      Jeżeli (φ) i (δ) są różnoimienne; znak (+)


• Tablica "C"
  Argument wejściowy to: suma algebraiczna "A+B" i (φ).
  Wchodzimy do tabeli "C" szerokością (φ), a wartością sumy ("A+B") w górny wiersz (u góry). Na przecięciu (φ) z ("A+B") odczytujemy azymut (ω).
  *Znaki:
      Jeżeli suma ma znak (+) to (ω) ma znak "S" w szerokościach N
      Jeżeli suma ma znak (+) to (ω) ma znak "N" w szerokościach S
      przy czym musi być spełniony warunek (tλ < 180° = W).
  
      Jeżeli suma ma znak (−) to (ω) ma znak "N" w szerokościach N
      Jeżeli suma ma znak (−) to (ω) ma znak "S" w szerokościach S
      przy czym musi być spełniony warunek (tλ > 180° = E).

Jak widzimy wyniki są identyczne. Jedynie technika operowania argumentami jest inna. Przede wszystkim należy zwrócić tutaj uwagę na znaki, nowicjusze często się tutaj potykają.

Tabele ABC - polskie

Tabele ABC - angielskie

Bardzo przydatne do tablic ABC są tabele zamiany kątów wyrażonych w stopniach kątowych na kąty wyrażone w jednostkach czasowych (godziny, minuty, sekundy).

---